رم گوشی چیست و چه تفاوتهایی با رم کامپیوتر، حافظه داخلی یا مموری کارت دارد؟

همواره رم (RAM) یک از بزرگترین و مبهم ترین سخت افزارها برای بسیاری از کاربران بوده و یکی از سوال برانگیزترین مباحث در دنیای تکنولوژی به حساب می‌آید. بسیاری از افراد با کاربرد واقعی رم گوشی یا کامپیوتر آشنا نبوده و گاه آن را با مموری کارت اشتباه می‌اندازند!

در این مطلب با توضیحی کامل پیرامون رم با اندروید مارکت همراه باشید.

رم چیست؟

در ابتدا برای درک بهتر کاربرد رم باید بدانیم کلا رم چیست و چه وظیفه ای دارد؟
حافظه RAM یک حافظه فوق سریع است و برای سرعت دادن به پردازش اطلاعات استفاده میشود.
حافظه RAM به دلیل ارتباط مستقیم با CPU، همواره در مجاورت پردازنده قرار دارد. هرچه این فاصله کمتر باشد، سرعت پردازش هم بیشتر میشود چراکه حتی مسیرهای مسی هم تاخیر کوچکی ایجاد میکنند، به همین دلیل در بعضی از گوشی ها، حافظه RAM را داخل قالب پردازنده یا دقیقا روی قالب پردازنده جاسازی میکنند.
وظیفه اصلی رم این است که اطلاعاتی را که زیاد مورد استفاده قرار میگیرند در خود نگهداری میکند تا پردازنده بتواند سریع تر به آن اطلاعات دسترسی داشته باشد و هر بار مجبور به لود اطلاعات از حافظه اصلی که سرعت بسیار پایین تری نسبت به رم گوشی دارد، نباشد. در واقع اطلاعات از روی حافظه داخلی یا مموری کارت گوشی، اول به رم لود شده و سپس در CPU پردازش میشوند.

نکته بسیار مهمی که باید در مورد رم بدانید این است که اطلاعات حافظه RAM گوشی یا کامپیوتر، به طور موقتی ذخیره میشوند یعنی اطلاعات دائما نوشته و پاک میشوند و نکته مهم دیگر این که اطلاعات داخل RAM با قطعی برق از بین میروند یعنی تا زمانی که گوشی یا کامپیوتر روشن باشد اطلاعاتی داخل RAM هست اما به محض اینکه خاموش بشوند، اطلاعات RAM هم ریست و پاک می‌شود.

زمانی که شما با برنامه های ارتباطی نظیر تلگرام در حال چت با دوستانتان هستید، بسیاری از اطلاعات برنامه تلگرام در فضای RAM گوشی ذخیره و لود میشوند تا شما بتوانید زودتر کامنت ها را مشاهده و پاسخ دهید.

در جدول زیر مقایسه سرعت لود ۲۵ مگ فایل توسط حافظه های مختلف را مشاهده میکنید. همانطور که میبینید لود کردن یک فایل با حجم ۲۵ مگابایت توسط RAM فقط در ۰.۲ ثانیه انجام میگیرد در حالی که لود کردن همان فایل توسط حافظه داخلی NAND فلش گوشی حدود ۱.۳ ثانیه زمان میبرد.

آیا اطلاعات موجود در فضای رم دائمی هستند؟
خیر، اطلاعات موحود در فضای رم به صورت موقت بوده و دائما در حال پاک شدن هستند و اطلاعات جدید به این فضا لود میشوند. اطلاعات داخل RAM با قطعی برق و یا خاموشی یا ریست شدن دستگاه، از بین میروند.

تفاوت مموری کارت با رم چیست؟

کارت حافظه یا مموری کارت گوشی از نوع حافظه فلش هست و برای همیشه می‌تواند اطلاعات را در خود ذخیره کند و این اطلاعات با قطعی برق و یا خاموشی یا ریست شدن دستگاه، از بین نمیروند. ساختار و معماری کارت حافظه گوشی تقریبا همانند حافظه داخلی گوشی و یا فلش مموری و یا حافظه SSD است و همگی دارای یک یا چند چیپ حافظه هستند که با یه کنترلر مدیریت میشوند.
بسیاری از افراد به اشتباه مموری کارت را رم خطاب کرده و مثلا زمانی که برای خرید یا افزایش مموری (حافظه جانبی) گوشی به مغازه میروند از صاحب مغازه درخواست رم 8 گیگ یا مثلا رم 16 گیگ میکنند!
باید بدانید که این موضوع به کل اشتباه بوده، چراکه حافظه جانبی گوشی مکانیست برای ذخیره اطلاعات شخصی، دیتای برنامه‌ها و... در حالی که از فضای رم به هیچ وجه نمیتوان برای ذخیره چنین اطلاعاتی استفاده نمود.

مقدار حافظه RAM گوشی

اندازه رم به دو عامل مهم بستگی دارد: معماری پردازنده ها و دیگری سیستم عامل و نرم افزار

در حال حاضر اکثر گوشی های میان رده بازار حدود 1 یا 2 گیگ حافظه RAM دارند و گوشی های پرچم دار از رم های 3 یا 4 گیگی استفاده میکنند.
مدتی است که معماری ۶۴ بیتی برای پردازنده های گوشی های اندرویدی و همچین گوشی های آیفون معرفی شده است. پردازنده‌های با معماری ۳۲ بیتی قادر به ساپورت بیشتر از ۴ گیگ رم نبودند یعنی اگر شما بر روی یک گوشی یا کامپیوتر با پردازنده 32 بیتی، 36 گیگ رم هم بزارید بیشتر از ۳ گیگ و خورده ای آن قابل استفاده نخواهد بود. اما با ظهور پردازنده های ۶۴ بیتی و در پی آن سیستم عامل های 64 بیتی، مقدار رم در گوشی و کامپیوتر می تواند تا مقدار تئوری ۱۸ میلیون گیگابایت وجود داشته باشد!
از سوی دیگر سیستم عامل و برنامه هایی که بر روی گوشی نصب میشوند تاثیر زیادی بر فضای رم دارند. مثلا در فبلتهای گلکسی نوت سامسونگ به خاطر وجود قلم Stylus سامسونگ، قابلیتهای اضافی زیادی به گلکسی نوتها اضافه شده که طبیعتا همه اینها در کنار سایر برنامه‌های مهم سیستمی همواره باید در فضای رم لود باشند چرا که نیاز به پردازش سریع دارند تا زمانی که کاربر میخواهد آنها را فراخوانی کند بلافاصله باز شوند. پس دلیل اینکه گوشیهای گلکسی نوت سامسونگ از فضای رم بیشتری نسبت به گوشی های دیگه برخوردارند این است.

باید به این مسئله توجه داشت که شرکت های سازنده گوشی نسبت به برنامه هایی که به صورت پیش فرض روی گوشی ها نصب می کنند، حافظه RAM گوشی رو انتخاب می کنند. هر برنامه به طور متوسط حدود ۵۰ مگابایت از RAM گوشی رو اشغال میکند البته این عدد برای اپلیکیشن های معمولی هست و بازی های گرافیک بالا گاه بیش از ۳۰۰ مگابایت از فضای رم را اشغال میکنند.

بر خلاف تصور عام، حافظه RAM گوشی چیزی نیست که شما به عنوان ملاک اصلی خرید گوشی قرار دهید چراکه همانگونه که گفته شد شرکتهای سازنده بسته به نیاز سیستم عامل و خود گوشی، بهترین مقدار رم را در گوشی قرار میدهند. در صورتی که قصد دارید در گوشی خود از بازیهای گرافیکی استفاده کنید، رم گوشی تنها چیزی نیست که باید به آن توجه کنید. بدیهی است که یک بازی گرافیکی علاوه بر رم بالا به پردازنده های قوی نیز نیازمند است که مطمئنا در یک گوشی رده پایین یا رده متوسط مورد استفاده قرار نمیگرند و تمامی سخت افزارهای به کار رفته در گوشی ها به تناسب یکدیگر به کار برده میشوند.

تفاوت حافظه RAM گوشی با حافظه RAM کامپیوتر در چیست؟

عملکرد حافظه RAM گوشی دقیقا مانند حافظه RAM کامپیوتر هست یعنی یک فضای موقت برای ذخیره سازی اطلاعات پر مصرف. ضمنا حافظه رم گوشی یه چیپست هست که یا روی مادربورد یا داخل خود پردازنده جاسازی میشود که در این صورت قابل رویت نخواهد بود. در صورتی که در کامپیوتر، حافظه رم یک قطعه جداگانه است که به مادربورد وصل میشود.

در گوشی های هوشمند نیز همانند کامپیوتر از حافظه RAM برای نگهداری اطلاعاتی که بیشتر مورد استفاده پردازنده هستند، استفاده میشود. رم مورد استفاده در گوشیها و کامپیوتر ها از نوع DRAM است. حافظه رم RAM داینمیک یا DRAM برای نگه داشتن هر بیت فقط به یک خازن و یک ترانزیستور احتیاج دارد که با پیشرفت تکنولوژی ساخت مدارات مجتمع، این خازن و ترانزیستور در ابعاد بسیار کوچکی ساخته میشوند.
بنابراین خازن ها و ترانزیستورها مامور نگهداری بیت ها هستند و وقتی میگویم یک رم مثلا 128 بیتی است یعنی این رم از 128 عدد خازن و 128 عدد ترانزیستور در کنار آن خازنها ساخته شده است.

چرا اطلاعات موجود در حافظه رم RAM موقتی است و با قطع برق از بین می رود؟

دلیل اینکه اطلاعات موجود در حافظه رم RAM موقتی است و با قطع برق از بین می رود نیز به خاطر همین DRAM بودن (خاصیتی داینامیکی) است. همان گونه که گفته شد داخل چیپست های رم، ترکیبی از ترانزیستور و خازن‌های است که مامور نگهداری بیت ها هستند. همانگونه که میدانید خازن ها شارژ و دشارژ میشوند. شارژ شدن خازن به مفهوم بیت روشن یا 1 منطقی یا 5 ولت و دشارژ آن به مفهوم بیت خاموش یا 0 منطقی یا 0 ولت است. ترانزیستور هم به عنوان سوئیچ عمل میکند و به مدارات کنترل اجازه خواندن و یا تغییر اطلاعات موجود در خازن ها میدهد.
خازنها میتوانند در برخی شرایط دشارژ شوند اگر پس از شارژ یک خازن، کوچکترین مسیری برای تخلیه شارژ آن وجود داشته باشد، به مرور زمان و بسته به ثابت زمانی مدار شارژ خازن تخلیه میشود. در حافظه رم RAM هم خازن با ترانزیستور در ارتباط هست و مسیر تخلیه شارژ برایش فراهم شده است. بنابراین اگر حتی جریان برق یک میلی ثانیه قطع شود، خازن دشارژ شده و تخلیه شارژ خازن در حافظه رم RAM به منزله از دست رفتن اطلاعات است.

چرا گوشی های اندرویدی به رم بیشتری از آیفون نیاز دارند؟

یکی از دغدغه های اصلی بسیاری از کاربران که همواره مورد سوال بوده این است که چرا گوشیهای آیفون اپل نیاز به رم کمتری دارند اما در عین حال همیشه پا به پای گوشی های اندرویدی و حتی در بعضی موارد بهتر از آنها عمل می کنند؟

در پاسخ باید بگوییم که این مسئله تا حد زیادی به استفاده برنامه های اندرویدی از پلتفرم جاوا ارتباط دارد، استفاده از پلتفرم جاوا منجر به استفاده سیستم عامل از عمل جمع آوری زباله (Grabage Collection) میشود. زمانی که کاربر یک برنامه اندرویدی را می‌بندد بخشی از اطلاعات برنامه در فضای رم همچنان ذخیره مانده و برای اینکه این به اصطلاح زباله ها از روی حافظه RAM گوشی جمع آوری شوند نیاز به ۴ تا ۸ برابر حافظه رمی هست که برنامه اشغال کرده بود. بنابراین اگر مقدار حافظه RAM گوشی برای اینکار کافی نباشد، گوشی هنگ کرده و با کمبود فضای رم مواجه میشود. البته این مشکل دلایل دیگری نیز دارد که خیلی فنی تر از این صحبت ها بوده، و از حوصله این مقاله خارج است.

---