هرآنچه که باید در مورد پردازندهها و چیپستهای موبایل و تبلت بدانید
- تاریخ
- دستهبندی آموزش
- نویسنده admin
- بازدیدها 13 842
با گذشت زمان و پیشرفت تکنولوژی هر روز در بازار اسمارتفونها و تبلتها، محصولی جدید رونمایی میشود که مشخصههای جدیدی به همراه دارد که گاهی این مشخصه جدید در قالب SoC و پردازندهای جدید معرفی می گردد، Qualcomm, Exynos, MediaTek ,Apple Ax ,Broadcom اسامی هستند که اغلب در بررسی مشخصات این دستگاهها با آنها مواجه میشوید. اما تفاوت و برتری این اسامی نسبت به هم چیست؟! در این مقاله به معرفی، بررسی و مقایسه انواع پردازندهها و چیپستهای اسمارت فونها خواهیم پرداخت.
قبل از هرچیز باید تفاوت بین چیپست و پردازنده را بدانید.
اگر در سایتها به مشخصات گوشیهای هوشمند نگاه کنید، به عنوان مثال خواهید دید که چیپست اسنپدراگون و یا اکسینوس، پردازنده اصلی مثلا cortex A7، این دو باهم چه فرقی دارند؟!
تفاوت چیپست و پردازنده
معمولا در مکالمات عادی و روزمره افراد به اشتباه از نام پردازنده و چیپست به جای یکدیگر استفاده میکنند اما باید بدانید که این دو تفاوت زیادی باهم دارند!
در گوشیهای موبایل به دلیل کمبود فضا، طراحان الکترونیک ناچار هستند تا چندین قابلیت را در یک تراشه (IC) کلی جاسازی کنند، مثلا کنترلر وای فای و بلوتوث، پردازنده اصلی، پردازنده گرافیکی، کنترلر دوربین، مودمهای مخابراتی جهت ارسال و دریافت دادهها و خیلی از امکانات دیگر.
هریک از این قطعات به تنهایی ارزش بسیاری دارند، مثلا پردازنده اصلی از میلیونها ترانزیستور تشکیل شده است، اما با این کار تمام این قطعات را در کنار هم و روی یه قالب بزرگتر به نام چیپست جاسازی میکنند. نام چیپست در اسمارت فونها به ”سیستم روی یک چیپ” یا به انگلیسی System on a Chip و به اختصار SoC معروف است.
کنار هم قرار دادن قطعات، باعث بهبود سرعت و عملکرد کلی سیستم خواهد شد چرا که به هم نزدیکتر میشوند، توان مصرفی را کاهش داده و حرارت کمتری نیز تولید میشود.
پس به زبان ساده، چیپست بزرگتر از پردازنده اصلی است، چیپست در گوشی قطعهای است که اکثر قطعات اصلی و حیاتی گوشی درون آن قرار دارند و CPU یا پردازنده یکی از این قطعات است. درواقع چیپست را میتوانید مثل یک مادربورد خیلی کوچک فرض کنید که در آن هریک از قطعات از طریق باس یا گذرگاه مربوط به خودشان، باهمدیگر در ارتباط هستند.
طراحی چيپ مثل طراحی يک شهر است؛ اگر طراحي شهر نامناسب باشد همیشه به ترافيک ميخوريد و رفت و امد در اين شهر به کندي انجام ميشود؛ اما اگر طراحي مناسبي داشته باشد و از بزرگراهها استفاده شود با خيال راحت و نهايت سرعت در شهر رفت و امد ميکنيد.
برخلاف میکروکنترلرها که حافظه رم نیز درون آنها جای میگیرد و اغلب کمتر از چند مگابایت است، در Soc ها حافظه رم و فضای ذخیرهسازی جدا از چیپ اصلی تعبیه میشوند که مقدار آنها برای تلفنها و تبلتهای امروزی به چندین گیگابایت میرسد.
Soc ها گاهی چنان قدرتمند هستند که توانایی اجرای اپلیکیشنها و سیستمعاملهای دسکتاپ نظیر Windows و Linux را دارا میباشند، لیست سازندگان Soc در دنیا را می توانید در این لینک ببینید.
شکل زیر، چیپست اسنپدراگون از شرکت کوالکام را نشان میدهد که به وفور در گوشیها استفاده میشود. همانطور که میبینید این چیپست از مجموعهای از چندین قطعه مختلف است که در کنار هم در قالب یک تراشه قرار گرفتهاند.
مثلا در داخل همین چیپست SnapDragon که در گوشیهای مختلفی از آن استفاده میشود، ممکن است از پردازندهی Cortex A7 و یا مثلا Cortex A53 استفاده شود.
پس از این پس، دلیل جدا نوشتن چیپست را از پردازنده اصلی در مشخصات گوشیها را میدانید.
پردازنده
کلمه CPU مخفف عبارت Central Processing Unit به معنای "واحد پردازش مرکزی" است. کلمهای که معمولا بهجای CPU مورد استفاده قرار میگیرد Processor است. دلیل آنکه از CPU به عنوان مغز کامپیوتر یاد میشود، این است که CPU مهمترین وظیفه یک کامپیوتر یا موبایل را بر عهده دارد؛ یعنی پردازش!
CPU تقریبا تمامی دستورات داده شده بوسیله نرمافزارها و سختافزارها را با استفاده از عملکردهای منطقی، محاسبات ریاضی و مقایسات پردازش میکند.
وظیفه پردازنده چیست؟
برای درک بهتر عملکرد CPU ، میتوانید مغز انسان را به یاد آورید. ممکن است انسان بتواند بدون برخی از اعضای دیگر (در کامپیوتر مانند حافظههای جانبی و...)، به حیات خود ادامه دهد اما بدون مغز، امکان زندگی صفر است. در واقع شما نمیتوانید هیچ تصمیمی بگیرید، اطلاعات را پردازش کنید، تصاویر را درک کنید، به سایر اعضا دستور بدهید و ... . مغز یک پردازنده قوی همانند CPU است.
اما اینکه مثلا میگویند پردازنده Snapdragon 800 Mobile Processor with Quad-Core CPUs، منظور از هسته یا Core یعنی چه؟!
اگر در خاطر داشته باشید تا چند سال پیش پردازنده های موجود در بازار فقط تک هسته ای بودند و مثل الان از واحد پردازشگر مرکزی ، تعداد هسته بالا ، افزایش مقدار حافظه کش نسبت به هر سری پردازنده پشتیبانی نمی کردند. برای افزایش کارایی، تولیدکنندهها هستههای اضافی را به واحد مرکزی پردازش افزودند. یک پردازنده دو هستهای دارای دو واحد پردازشی است، بنابراین سیستم عامل آن را به صورت دو CPU میبیند. پروسههای مختلف میتوانند از هر دو هسته به صورت همزمان استفاده کنند. این عامل میتواند سرعت سیستم را افزایش دهد، چون کامپیوتر یا موبایل میتواند چند کار را به صورت همزمان انجام دهد. فکرش را کنید که این دو هسته تبدیل به هشت هسته با مقدار حافظه کش و فرکانس بالا نیز ارتقا پیدا کند.
تفاوت بین پردازنده های 32 بیتی و 64 بیتی در چیست؟
پردازندههای 64 بیتی از کارایی و سرعت بالاتری در مدیریت حافظه، عملیات O/I و رجیسترها برخوردار هستند و امنیت بیشتری نسبت به نسخه 32 بیتی دارند. در واقع میتوان گفت پردازندههای ۶۴ بیتی در کل سریعتر و بهینهتر از پردازندههای ۳۲ بیتی هستند.
Architecture چیست؟
در مهندسی کامپیوتر Architecture یا معماری به مجموعهای از قوانین و متدهایی گفته میشود که سودمندی، سازماندهی و پیادهسازی سیستمهای کامپیوتری را شرح میدهند.
در واقع معماری، چگونگی عملکرد و ارتباط اجزای داخلی یک کامپیوتر که مراحل انجام یک دستور را بر عهده دارند را شرح میدهد.
در تصویر زیر معماری ساده یک پردازنده را مشاهده میکنید.
بطور کلی دو معماری (Instruction set architecture) برای پردازندههای تجاری وجود دارند ARM و x86، که سازندگان Soc ها نیز از این دو معماری استفاده میکنند.
معماری x86 که متعلق به شرکت بزرگ اینتل (Intel) میباشد که در امر طراحی CPU یک شرکت غول است! و همچنین توسط شرکت AMD نیز توسعه داده میشود و معماری ARM، نام کمپانی غول دیگری است که موفقیت در بازار پردازنده های موبایل را در این سالها باید مدیون به این معماری دانست.
ARM:
بخش اعظمی از اسمارت فونها، تبلتها و حتی اولترابوکهای جدید از پردازندههای تحت لیسانس ARM استفاده می کنند.
سازندگان زیادی در دنیا به لطف اعطای مجوز و لیسانس این معماری درحال تولید چیپستهای خود هستند. نامهایی نظیر Snapdragon ، Exynos ، Tegra ، Omap ، Apple Ax و ... از جمله این سازندگان به شمار میآیند.
Architecture:
Arm Architecture به معماری شرکت ARM که مخفف (Acorn RISC Machine) است گفته میشود که از آن در ساخت Cpuهای خود استفاده میکند. از آنجایی که این معماری براساس طراحی RISC بنا شده، هسته اصلی CPU نیاز به 35 هزار ترانزیستور دارد این در حالی است که پردازندههای معمولی رایج x86 که براساس CISC طراحی شدهاند حداقل نیاز به میلیونها ترانزیستور دارند. مهمترین دلیل مصرف بسیار پایین انرژی، حرارت و هزینه در پردازندههای مبتنی بر ARM که باعث استفاده گسترده آنها در ابزارهای پرتابل مانند تلفن هوشمند یا تبلت شده نیز همین موضوع است.
بنابراین معماری ARM خود بر اساس RISC ساخته شده است. RISC که مخفف Reduced instruction Set Computing یا مجموعه دستورات ساده شده است در واقع نوعی از طراحی CPU است که پایه و اساس آن، سادهسازی دستورات است که منجر به بازده بالا و سرعت بخشیدن به اجرای دستورات میشود. پردازندهای که براساس این طراحی ساخته میشود را RISC (بخوانید ریسک) مینامند که ARM مهمترین و معروفترین معماری است که براساس RISC طراحی شده است.
در مقابل طراحی RISC، طراحی دیگری با نام CISC وجود دارد که مخفف Complex Instruction Set Computing یا مجموعه دستورات پیچیده است که معماری x86 اینتل براساس آن طراحی شده و پردازنده کامپیوترهای رومیزی و لپ تاپها و بسیاری از ابزارهای دیگر از آن بهره میبرند.
چندین نوع مختلف از معماری ARM وجود دارد که از آن جمله میتوان به ARM V2 ،ARMV3 ،Arm V7 ،Arm V8-A و ...اشاره کرد. نامگذاری معماریهای ARM با حرف V (مخفف Version) پس از ARM و سپس نسخه آن معماری انجام میگیرد. از آنجایی که نحوه نامگذاری کمپانی ARM برروی محصولات خود کمی پیچیده است، پیشنهاد میکنیم با این نکتهها توجه کنید!
کمپانیها برای استفاده از هر کدام از این طراحیها باید گواهی مربوط به آن را از ARM Holder دریافت کنند. کمپانیها از این معماری در ساخت پردازندههای مورد نظر خود بهره برده و در نهایت با یکپارچهسازی آن با واحد پردازش گرفیک (GPU)، حافظه رم و قسمت کنترلر باند رادیویی (در تلفنهای هوشمند) و... سیستم -روی-یک-چیپ (SoC) خود را می سازند.
معماری سی پی یو ها تعیین میکنند که DMIPS/MHZشان چقدر باشد.
برای مثال معماری Krait 400 که مثلا 3.8 میلیون محاسبه در هر مگاهرتز انجام میدهد، مشخص میکند که معماری قوی تری نسبت به Cortex A15 با 3.5 میلیون دارد.
برای مثال اگر شما یک عدد سی پی یو دو هسته ای Krait داشته باشید که در بسامد 1.5 گیگاهرتز (1500 مگاهرتز) کار می کند، یعنی میتواند: 2 هسته ضربدر 1500 مگاهرتز ضربدر 3.3 قدرت محاسباتی Krait = حدود 9.9 میلیارد محاسبه در هر ثانیه انجام دهد.
و مثلا Cortex A9 قدرت 2.5 میلیون محاسبه در هر ثانیه دارد، پس اگر یک سی پی یو 4 هسته ای Cortex A9 داشته باشید که در فرکانس 1 گیگاهرتز کار میکند، یعنی چقدر محاسبه میتواند انجام دهد؟ 4 ضربدر 2.5 ضربدر 1000 = 10 میلیارد محاسبه انجام میدهد.
پس قدرت 4 هسته ای Cortex A9 در فرکانس 1 گیگاهرتز برابر قدرت 2 هسته ای Krait در فرکانس 1.5 گیگاهرتز است.
ARM Cortex چیست؟
جالب است بدانید که شرکت ARM Holding خود تولیدکننده چیپست نیست. این کمپانی با استفاده از معماریهای خود اقدام به تولید پردازنده کرده و سپس گواهی یا لایسنس استفاده از معماری و پردازندههای ARM را به دیگر تولیدکنندگان نیمه هادی میفروشد. کمپانیها نیز به راحتی چیپستهای خود را براساس معماری ARM تولید میکنند. درواقع شرکت ARM معماری خود را برروی پردازندههای ARM که معروفترین خانواده آنها با (ARM Cortex) شناخته میشوند پیادهسازی کرده و شرکتهای دیگر با استفاده از این هستهها اقدام به طراحی چیپست میکنند. از جمله کمپانیهایی که چیپستهای خود را براساس معماری ARM طراحی میکنند میتوان به اپل در چیپستهای Ax، سامسونگ در چیپستهای Exynos، انویدیا در چیپستهای تگرا و کوالکام در چیپستهای Snpdragon اشاره کرد.
همانطور که در تصویر زیر مشاهده میکنید چیپستهای زیادی با استفاده از ARM Cortexها ساخته شدهاند.
بنابراین ARM Cortex نام هسته پردازندههای شرکت ARM است که با استفاده از معماری ARM طراحی شدهاند که طراحی خانواده Application آنها در دو مدل 32بیت و 64بیت تولید میشوند.
هستههای ARM تا قبل از سال 2004 با عنوان Classic Cores شناخته میشوند، ARM7، ARM8، ARM9، ARM10، ARM11 خانوادههای هستههای شرکت ARM هستند که تا سال 2004 تولید میشدند.
در سال 2004 با ساخت هسته Cortex-M3 نسل جدیدی از هستههای ARM که با Microcontrollers کار میکردند پا به عرصه گذاشتند. در سال 2005 با ساخت Cortex-A5 نسل جدیدی از هستههای ARM که به عنوان هستههای Application شناخته شدهاند، معرفی شده و تحت عنوان خانوادهی Cortex-A 32Bit نامگذاری شدند. در سال 2011 هستههای Cortex_R ساخته شدند که به صورت Real Time کار میکردند. Cortex-R5، Cortex-R4 و Cortex-R6 از جمله هستههای این خانواده هستند.
تا سال 2012 معماری ARM تنها برروی پلتفرم 32 بیتی با عرض حافظه 1 بایت کار میکرد. اما با معرفی ARMv8 این معماری پشتیبانی از دستورات 64 بیتی را نیز آغاز کرد. در سال 2012 مایکروسافت نیز نسخه ویندوز سازگار با معماری ARM را به همراه تبلت سرفیس RT معرفی کرد. AMD نیز سال 2014 سرورهای مبتنی بر معماری 64 بیتی ARM را روانه بازار کرد.
در تصویر زیر تاریخ ساخت هستههای ARM به همراه طبقهبندی خانوادهها مشخص شدهاند.
Cortex-A17، Cortex-A15، Cortex-A9، Cortex-A8، Cortex-A7، Cortex-A5، نمونههایی از هستههای 32بیتی شرکت ARM هستند.
Cortex-A17، Cortex-A15، Cortex-A9، Cortex-A72، Cortex-A57، Cortex-A53، نمونههایی از هستههای 32بیتی شرکت ARM هستند.
در واقع هستههای ARM خود بر اساس معماریهای ARM ساخته شدهاند. به عنوان مثال Cortex-A8 ،Cortex-A7 ،Cortex-A5، Cortex-A12 ،Cortex-A15 ،Cortex-A17 نمونههایی از خانواده Cortex-A مدل 32بیتی هستند که همگی با استفاده از معماری ARMv7-A طراحی شدهاند و یا Cortex-A72 ،Cortex-A57 ،Cortex-A53 نمونههایی از خانواده Cortex-A مدل 64بیتی هستند که همگی با استفاده از معماری ARMv8-A طراحی شده است.
در تصویر زیر تمامی مدلهای هستههای ARM را مشاهده میکنید که بر اساس معماری ساخت طبقهبندی شدهاند.
باید توجه داشته باشید که تعداد هسته های بیشتر نشانه قدرت بیشتر نیست.
در اکثر مواقع کاربران پردازنده هاي 4 هستهاي رو به 2 هستهاي ترجيح داده و به اشتباه گول تعداد هسته بيشتر را ميخورند.
در *افزايش سرعت* محاسبات و پردازش اطلاعات چندين عامل نقش دارند که به ترتيب اهميت بايد به نوع چيپست و معماري آن؛ فرکانس سي پي يو و توان محاسباتی و سپس تعداد هسته، ميزان رم و فرکانس آن توجه کرد.
مقایسه و بررسی چیپستها:
در این بخش از مقاله به معرفی و بررسی چند مورد از مشهورترین و البته بهترین سازندههای چیپست اسمارتفونها خواهیم پرداخت.
Qualcomm:
Qualcomm، کمپانی آمریکایی که تاسیس آن به سال 1985 بر میگردد، ید طولانی در صنعت موبایل دارد. در ابتدا زمینه اصلی فعالیت این کمپانی، مخابرات و تجزیهات ارتباطی بود، اما رفته رفته دامنه فعالیت این کمپانی به سمت پردازندههای موبایل و سیستم روی تراشه (SoC) کشیده شد. این کمپانی علاوه بر تولید چیپستهای طراحی شده با معماری ARM، اقدام به تولید پردازندههای اختصاصی خود مانند Krait (چیپست اسنپدراگون 800 بکار برده شده در گوشیهایی مانند نکسوس 5 الجی) و اسکورپین نیز کرده است.
به جرات میتوان گفت که در حال حاضر چیپستهای ساخت این شرکت با کیفیتترین و بهترین نوع موجود در میان رقبا بوده و حضور خود را به عنوان تولیدکننده برتر چیست در جهان حفظ کرده و درصد عظیمی (حدود 50%) از سهم بازار جهانی را در اختیار گرفته است. این شرکت با فعالیتهای مشابه دیگری در امر تکنولوژی و ارتباطات به عنوان یکی از موفقترین شرکتهای حال حاضر دنیا به شمار میآید.
چیپستهای ساخت این شرکت که با نام Snapdragon شناخته میشوند از کیفیت ساخت بسیار بالایی برخوردار بوده و به طور گستردهای از جانب بازار جهانی مورد استقبال قرار گرفتهاند و قیمت مناسب و کارآیی بالای این پردازندهها موجب شده است تا میزان رضایتمندی کاربران از آنها افزایش یابد. همانطور که گفته شد این چیپستها با استفاده از معماری ARM تولید میشوند.
اولین چیپست اسنپدراگون در سال 2007 با پردازنده تک هستهای با کلاک یک گیگاهرتز معرفی شد. در سال 2011 کوالکام با طراحی پردازنده اختصاصی Krait، نسل دوم از چیپستهای اسنپدراگون خود را معرفی کرد که میتوانست توان پردازنده را بر حسب نیاز دستگاه بالا ببرد. در سال 2013 این کمپانی با معرفی چیپست اسنپدراگون 800، نام گذاری چیپستهای خود را به پیششمارههای 200، 400 و 600 تغییر داد. سپس چیپستهای مختلفی از این کمپانی طراحی و تولید شد که میتوان به چیپستهای اسنپدراگون 210، 410، 615 و 810 اشاره کرد.
دمای پایین این چیپستها در هنگام استفاده از دستگاه، قدرت پردازشی خوب این محصولات در کنار تطابقپذیری این محصولات با اکثر دستگاهها با سیستم عاملهای مختلف از دلایل موفقیت اسنپدراگون میباشند
در ادامه به معرفی دو نمونه از CPUهای Qualcomm میپردازیم.
Scorpion
Scorpion نام یکی از مدلهای CPU شرکت Qualcomm است که از آن در SoC (چیپستهای) Snapdragon خود استفاده میکنند. این CPU طراخ داخل خانهای (in-house) است به این معنی که شرکت Qualcomm خود به تنهایی اقدام به طراحی این CPU کرده است و برخلاف بسیاری از CPUها معماری آن را از ARM خریداری نکرده است اما با این حال معماری این CPU شباهت بسیاری به معماری Cortex-A8 و Cortex-A9 کمپانی ARM دارد!
Krait
Krait نام یکی از CPU های مبتنی بر معماری ARM شرکت Quacomm است که از آن در SoC (چیپستهای) Qualcomm Snapdragon S4 و Snapdragon 400/600/800/801/805 استفاده شده است. این مدل از CPU در سال 2012 به عنوان ادامه نسل CPUهای Scorpion معرفی شدند که از نظر معماری نیز شباهت زیادی به آنها دارند ولی برخلاف آن نسل از CPUها، معماری این نسل از کمپانی ARM خریداری شد.
این نوع Cpu خود دارای انواع مدلهای به شرح زیر است:
Krait 200، Krait 300 ،Krait 400 ،Krait 450
Exynos:
اگر بخواهیم سلطه Qualcomm بر دنیای Soc های حال حاضر را نادیده بگیریم باید اعتراف کنیم سامسونگ در تولید Soc برای محصولات خود بطور انحصاری موفقیتی چشمگیر بدست آورده است. اگزینوس دستهای از چیپستهای طراحی شده بر پایه معماری ARM میباشد که توسط سامسونگ الکترونیکس طراحی و تولید میشود. این چیپستها فقط در محصولات سامسونگ و برخی از محصولات کمپانی چینی Meizu بکار گرفته میشوند.
در سال 2010 سامسونگ در محصول Galaxy S برای اولین بار از چیپست S5PC110 (که بعدها به عنوان اگزینوس 3 سینگل شناخته شد) استفاده کرد. این تراشه از یک هسته Cortex-A8 بهره میبرد.
بعدها در سال 2011 با عرضه سری دوم از گوشیهای کهکشانی سامسونگ از دومین چیپست اگزینوس با نام 4110 نیز طراحی و تولید شد.
این روند سامسونگ با بهبود نسل به نسل تراشههایش در میزان مصرف انرژی، عملکرد پردازشی، کمتر شدن حرارت پردازندهها و همچنین استفاده از تکنولوژی HKMG (استفاده از مادههایی با ضریب دیالکتریک بالا در مقایسه با دیاکسید سیلیکون) همراه بود. بطوری که چیپست اگزینوس 7420 در زمان عرضه خود با اختلاف بالاردهترین و بهترین سیستم روی تراشه بود.
برخی از چیپستهای اگزینوس که اکنون نیز تولید میشوند و در گوشیها و تبلتهای سامسونگ و میزو بکار گرفته میشوند، به شرح زیر میباشند.
چیپست اگزینوس 5430 / Exynos 5 Octa: این چیپست با معماری 20 نانومتری HKMG بر اساس ARM7 در سه ماهه سوم 2014 عرضه شده است. چهار هسته Cortex-A15 با کلاک 1.8 گیگاهرتز و چهار هسته Cortex-A7 با کلاک 1.3 گیگاهرتز، پردازنده گرافیکی مالی T628MP6 با کلاک 600 مگاهرتز، پشتیبانی از رمهای LPDDR3e از مشخصات این چیپست میباشند که در محصولاتی مانند سامسونگ گلکسی آلفا، A7 و A8 و همچنین میزو MX4 pro استفاده شده است.
چیپست اگزینوس 5433 / Exynos 5 Octa: این چیپست نسخه بهبود یافته و تقویت شده مدل 5430 میباشد که تنها بعد از عرضه چند ماه از نسخه 5430 عرضه شد. استفاده از پردازنده گرافیکی مالی T760MP6 قدرت پردازش گرافیکی این مدل را نسبت به نسخه اشاره شده تقریبا دو برابر کرد. گوشی سامسونگ گلکسی نوت 4 در توزیعهای C ،S ،H ،U ،K و L، گلکسی نوت اج در توزیعهای S ،K و L و گلکسی تب S2 از این تراشه بهره میبرند.
چیپست اگزینوس 7420 / Exynos 7 Octa: این چیپست شاید بخاطر استفاده در گلکسی S6 و قدرت پردازشی فوقالعادهاش، معرف بسیاری از کاربران دنیای دیجیتال باشد. استفاده از معماری 14 نانومتری LPE بر اساس ARM8-A اصلیترین دلیل موفقیت اگزینوس 7420 میباشد. چهار هسته Cortex-A57 با کلاک 2.1 گیگاهرتز و چهار هسته Cortex-A53 با کلاک 1.5 گیگاهرتز، پردازنده گرافیکی T760MP8 با کلاک 772 مگاهرتز و پشتیبانی از رمهای LPDDR4 از دیگر مشخصات این چیپ میباشد که در تمامی نسخههای گلکسی S6 (شامل مدل اج، اج پلاس و اکتیو) و نوت 5 استفاده شده است.
چیپست اگزینوس 7580 / Exynos 7 Octa: این چیپست در رده چیپهای میانرده رو به بالا قرار دارد. تکنولوژی 28 نانومتری HKMG بر اساس معماری ARM8-A، هشت هسته Cortex-A53 با کلاک 1.6 گیگاهرتز، پردازنده گرافیکی مالی T720MP2 با کلاک 600 مگاهرتز و حافظه رم LPDDR3 از ویژگیهای آن میباشد. این تراشه تا به حال در دو گوشی میانرده گلکسی J7 و S5 Neo استفاده شده است.
MediaTek:
تا سال 2013 میلادی، کوالکام 95 درصد از سهم بازار موبایل دنیا را با چیپست های اسنپدراگون خود در اختیار داشت اما سهم آنها به خاطر قدرت گرفتن مدیاتک که حالا 17 درصد از بازار این محصولات را در اختیار دارد به 66 درصد تقلیل پیدا کرد. و اکنون در سال 2016 کمپانی مدیاتک دیگر غول سازنده چیپستهای موبایل و تبلت است. این کمپانی تایوانی در سال 1997 تاسیس شده و زمینه اصلی فعالیت آن طراحی و تولید محصولات نیمه هادی برای کاربردهای بیسیم، مالتیمدیا و پردازندهها میباشد. این کمپانی به عنوان چهارمین سازنده IC در سال 2013 شناخته شده است. شاید در خرید گوشی با چیپستهای مدیاتک بیشتر روبرو شدهاید. واقعت امر این است که چیپستهای تولید شده مدیاتک بواسطه هزینه کم تولید، در حجم زیادی از گوشیها و تبلتهای ارزان قیمت و میانرده بکار گرفته میشود. قیمت کم این چیپستها در کنار مصرف انرژی کمتر در مقایسه با اسنپدراگونها از برتریهای این چیپستها بشمار میرود.
در سال 2013 و با معرفی چیپست MT8135، مدیاتک به عنوان اولین سازنده چیپستهای ARM بیس با قابلیت چند پردازی نا همگون (heterogeneous multi-processing) مطرح شد. این کار با تخصیص وظایف بطور تکی برای تمامی هستهها انجام گرفت. این امر باعث شد در مصرف انرژی دستگاهها صرفهجویی چشمگیری صورت گیرد. در واقع این راه حل مدیاتک از اصلیترین دلایل موفقیت تایوانیها در دنیای امروزی SoC است. علاوه بر چیپهای ارزان قیمت و میانرده، این کمپانی تراشههای بالارده مطرحی نیز دارد که در برخی موارد، از اصلیترین رقیبهای چیپستهای اگزینوس و اسنپدراگون میباشند.
مدیاتک تا حدودی Qualcomm را برای تولید چیپست هایش سرلوحه خود قرار داده است ، چیپست چهار هسته ای مدیاتک به WiFi و Bluetooth و GPS و رادیو FM داخلی مجهز است و در سه نسخه مودم رادیویی HSPA+ و 2G و بدون مودم ساخته می شود . این هدف برای سازندگانی که چندین بازار خاص را هدف قرار می دهند مناسب است تا محصولی ایده آل روانه بازار کنند .
امروزه از چیپستهای مدیاتک که با عنوان MTK یاد میشوند، در اکثر گوشیهای هواوی (Huawei) و همچنین گوشیها و تبلتهای درجه 2 چینی استفاده میشود. بنابراین یکی از دلایل پایین بودن قیمت این دستگاهها استفاده از چیپستهای مدیاتک است.
جالب است بدانید که چیپستهای این کمپانی از انعطاف نرمافزاری فوقالعادهای برخوردار هستند به طوری که میتوان سیستمعامل طراحی شده برای هریک از دستگاهها را بر روی سایر دستگاههایی که از چیپست یکسانی استفاده میکنند فلش کرد.
به عنوان مثال اگر شما دو گوشی Samsung E7 Clone و Samsung S6 داشته باشید (گوشیهای فیک چینی که مشابه گوشیهای اورجینال ساخته میشوند) که هر دو از چیپست MT6582 استفاده میکنند میتوانید فایل فلش را از یکی بکاپ برداشته و بر روی دیگری رایت کنید. البته باید در نظر داشت که تنها فایل System را باید رایت کنید چون همانطور که گفته شد امکان دارد این چیپستها مثلا از LCD Driver مجزایی برخوردار باشند که در اینصورت در صورت فلش فریمور یکی بر روی دیگری، صفحه LCD روشن نخواهد شد!
در ادامه به معرفی چند چیپست مطرح در دستههای مختلف میپردازیم.
چیپست مدیاتک MT6572: این چیپست که در ژوئن 2013 عرضه شده است در بیش از صد تبلت و گوشی ارزان قیمت تا به حال استفاده شده است که از مطرحترین آنها میتوان به مواردی مانند هواوی Y511 ،Y520 و Y330، لنوو A319 و A516 و سامسونگ گلکسی اس داوس اشاره کرد. این چیپ بر اساس معماری 28 نانومتری با ARM7، دو هسته Cortex-A7 با کلاک 1.2 گیگاهرتزی، پردازنده گرافیکی مالی 400MP1 با کلاک 500 مگاهرتز و پشتیبانی از رمهای LPDDR2 طراحی شده است.
چیپست مدیاتک MT6582: این چیپست از دیگر تراشههای ارزان قیمت مدیاتک است که در اوایل 2014 تولید شده است. گوشیهایی مانند سونی ایکسپریا E4، لنوو A328 و S860 و A5000، الجی Magna و … از این چیپست استفاده کردهاند. از تفاوتهای این مدل با مدل MT6572 میتوان به چهار هستهای (چهار هسته Cortex-A7 با کلاک 1.3 گیگاهرتز) بودن این مدل و استفاده از پردازنده گرافیکی مالی 400MP2 اشاره کرد.
چیپست مدیاتک MT6595: بعد از چیپست MT8135، مدیاتک بیشترین سهم از موفقیت خود را مدیون چیپست MT6595 است. این چیپست به عنوان اولین سیستم روی تراشهِ (SoC) هشت هستهای در اوایل 2014 معرفی و عرضه شده است. چهار هسته Cortex-A17 با کلاک 2.1 الی 2.2 گیگاهرتز و چهار هسته Cortex-A7 با کلاک 1.7 گیگاهرتز، پردازنده گرافیکی PowerVR 6200، پشتیبانی از رمهای LPDDR3 و باندهای LTE و TD-LTE از مشخصات این چیپست محسوب میشوند. تنها دلیلی که امروزه نمیتوان این چیپست را جزو چیپستهای بالارده نام برد، آدرس دهی 32 بیتی حافظه در این تراشه میباشد.
چیپست مدیاتک Helio X10 / MT6795: این چیپست در اواخر 2014 عرضه شده و یکی از بهترین محصولات تولید شده تایوانیها میباشد. از لحاظ پردازشی عملکرد نسبتا ضعیفتری نسبت به اسنپدراگون 810 دارد، اما قیمت کم این چیپست باعث شده در بسیاری از گوشیها و تبلتهای مطرح امروزی شاهد بکارگیری از این چیپست باشیم. گوشیهای بالارده سونی ایکسپریا M5، لنوو وایب X2 و اچتیسی وان E9 Plus از این تراشه بهره میبرند.
چیپست مدیاتک Helio X20 / MT6797: این چیپست یکی از دردسر سازترین محصولات مدیاتک برای کمپانی کوالکام خواهد بود. این چیپست اولین تراشه 10 هستهای در دنیای اسمارتفونها و تبلتها میباشد. تا بدین جای کار هیچ محصول دیجیجتالی از این چیپ استفاده نکرده است. معماری 20 نانومتری بر اساس ARM8-A، دو هسته Cortex-A72 با کلاک 2.5 گیگاهرتزی، چهار هسته Cortex-A53 با کلاک 2.0 گیگاهرتز و چهار هسته دیگر Cortex-A53 با کلاک 1.4 گیگاهرتز، پردازنده گرافیکی مالی T880MP4 از بارزترین چیپست بالارده آینده مدیاتک میباشند.
Apple Ax:
کمپانی پرآوازه آمریکایی اپل برای تمامی محصولات خود از چیپستهای اختصاصی Ax استفاده میکند که تمامی بخشهای آن مانند هستهها، واحد پردازشی گرافیکی، کش مموری و سایر بخشهای الکترونیکی توسط خود اپل طراحی و بوسیله سایر کمپانیها مانند سامسونگ و TSMC تولید میشوند.
اولین چیپست طراحی شده توسط اپل APL0098 نام داشت که در ژوئن 2007 معرفی و در دستگاههایی مانند اولین و دومین نسل از آیفون و آیپاد تاچ (نسل اول) بکار گرفته شد. سیر تکاملی این چیپستها به سرعت روند رو به رشد خود را طی کردند و اکنون این چیپستها جزو قدرتمندترین چیپهای طراحی شده با معماری ARM به شمار میآیند که همواره با سیستم عامل iOS اجین شدهاند و در محصولاتی نظیر iPad , iPhone و Apple TV استفاده میشوند.
جالب است بدانید تا بدین لحظه Soc های اپل توسط قراردادهای منعقد شده بوسیله سامسونگ ساخته میشود.
اولین چیپستی که اپل برای آیفون استفاده کرده است با تکنولوژی نیمه هادی در اندازه 90 نانومتر ساخته شد و آخرین آنها نیز در اندازه 32 نانومتری توسعه داده شده است ، توان پردازش گرافیکی چیپست A6X که مجهز به چهار هسته گرافیکی از نوع PowerVR SGX554MP4 می باشد در حدود 80 گیگا فلاپس است .
در آخرین چیپست اپل که برای آیپد نسل چهارم استفاده می شود جای هسته های Cortex با نوع Swift که طراحی متفاوت با Cortex A15 است را استفاده کرده که در نوع خود پردازنده قدرتمندی به حساب می آید.
NVIDIA Tegra
بهتر است به قطب دیگر این بازار نیز نگاهی داشته باشیم. دستگاههای زیادی هستند که از Soc های NVIDIA مانند Tegra 4 و Tegra 4i استفاده میکنند.
تا امروز NVIDIA در تولید Soc ها با هسته های بیشتر پیشتاز بوده است، از اولین چیپست دو هسته ای یعنی Tegra 2 تا اولین چیپست چهار هسته ای یعنی Tegra 3 اما این امر نمی تواند نشان دهندهی قدرت کامل NVIDIA در این زمینه باشد زیرا رقبا موارد مهمتری از هسته های بیشتر را در چیپست های خود لحاظ کردهاند.
چیپستهای Tegra APX و Tegra 6xx از اولین نمونههای چیپست این شرکت بودند که با استفاده از معماری ARM11 طراحی شده بودند.
چیپست Tegra 2 نسل دوم چیپستهای NVIDIA بود که از معماری Cortex A9 دو هستهای بهره میبرد.
چیپست Tegra 3 بر پایه معماری 4 هستهای Cortex A9 بود که در آن از یک هستهی اضافی با طراحی سلیکون کم مصرف استفاده شده بود. کار این هسته اضافی برای زمانی است که استفاده زیادی از دستگاه نمیشود. تا به این ترتیب از مصرف باتری زیادی که در اثر پردازنده 4 هسته ای استفاده میشود، جلوگیری کند.
چیپست Tegra 4 با کمک هسته های Cortex A15 و هسته ی کم مصرف پنجم همانند مدل قبلی خود است و نهایت سرعت کلاک هسته ها نیز 1.9 گیگاهرتز در نظر گرفته شده است که از Snapdragon 800 کمتر می باشد.
چیپست Tegra 4i با کمک هسته های Cortex A9 و هسته ی کم مصرف پنجم مشابه مدل Tegra 4 است که تنها مصرف پایینتری نسبت به این مدل است.
چیپست K1 در دو نسخه مجزا تولید می شود. نسخه 32 بیتی از پردازنده چهار هسته ای Cortex-A15 مطابق با مکانیزم 4+1 هسته بهره می برد که بر این اساس، هسته پنجم برای پروسه های سبک و مدیریت بهتر مصرف انرژی ایفای نقش می کند. نسخه 64 بیتی، از مجموعه دستورات ARMv8 پیروی کرده و نکته جالب توجه آنکه، این معماری در اولین پردازنده 64 بیتی (A7 کمپانی اپل) به کار گرفته شد. NVIDIA نام Denver (طراحی سفارشی CPU مبتنی بر ARMv8) را برای پردازنده های 64 بیتی خود برگزیده است (تصویر 1).
در 2015 CES انویدیا نمونه ای از Tegra X1 برای دستگاه های موبایل رونمایی کرد که با سرعتی دو برابر Tegra K1 بود! این چیپست از Cortex A57 چهار هستهای و Cortex A53 چهار هستهای استفاده میکند. یعنی 8 هسته! پردازنده گرافیکی استفاده شده در این چیپست Maxwell-based 256 core GPU است.
Intel
در بازار چیپست های ویژه لپ تاپ و دسکتاپ، اینتل که بزرگترین تامین کننده پردازنده های x86 در دنیا است، همواره از نام های پیشروی صنعت بوده است و در این مورد بی رقیب می باشد. با این همه، در صنعت چند میلیارد دلاری تلفن های هوشمند که روز به روز هم بزرگتر می شود، این شرکت همچنان برای رسیدن به نام های مهمی نظیر کوالکام و مدیاتک سخت در حال جنگیدن است.
Atom نام تراشه SoC شرکت اینتل است که در سال 2012 برای اسمارت فونها و تبلتها طراحی شده است. این تراشه حاصل قرارداد بین اینتل و گوگل است که در 13 سپتامبر 2011 برای پشتیبانی از سیستم عامل اندروید در پردازندههای X86 اینتل بسته شده است. برخلاف CPUهای سایر کمپانیها نظیر Qualcomm، Nvidia و Samsung، پردازندههای کمپانی Intel از معماری ARM استفاده نمیکنند، بلکه اینتل معماری x86 خود را که قبلا از آن در طراحی پردازندههای کامپیوترها استفاده میکرد، در این پردازندهها به کار برده است. از سال 2012 تولیدکنندگان بسیاری، تبلتها و اسمارت فونهای خود را بر اساس پردازندههای Atom اینتل روانه بازار کردهاند.
SoCهای Atom کمپانی اینتل با SoCهای نِتبوک این کمپانی تفاوت بسیاری دارند که از جمله آن میتوان به کاهش مصرف انرژی و افزایش سرعت عملکرد اشاره نمود. این تراشهها برای وبگردی بسیار مناسب هستند و عملکرد خوبی را از خود نشان میدهند.
اینتل در مورد تبلتها از تراشههای قدرتمند 4 هستهای استفاده میکند و برای گوشیها که کممصرفتر، کوچکتر و ضعیفتر هستند به مدلهای 2 هستهای کوچ کرده و مریفیلد نتیجهی این روش است. بنابراین مریفیلد شباهت زیادی به بیتریل دارد ولیکن به جای 4 هستهی پردازندهی اصلی، تنها 2 هسته را در خود جای داده است.
معماری هسته Silver Mount:
اینتل قبلاً در رابطه با هسته X86 خود با نام سیلورمونت، مدعی شده بود که نسبت به تمام هستههای آرم سریعتر خواهد بود و با بررسی بنچمارکها مشخص است که به این هدف خود نیز رسیده است.
سیلورمونت از نظر مصرف انرژی طراحی بهینهای دارد و در بارهای مختلف پردازشی بین ۱ الی ۲.۵ وات مصرف میکند که مشابه سایر تراشههای موبایل است.
در واقع سیلورمونت اولین آپدیت اساسی برای خانوادهی اتم پس از سال ۲۰۰۸ به حساب میآید.
هسته های سی پی یو Silvermont اینتل قابلیت پشتیبانی ۶۴ بیتی را نیز دارند. ویندوز ۸.۱ در زمان عرضه برروی Bay Trail تنها ۳۲ بیتی و اندروید نیز در حال حاضر تنها ۳۲ بیتی است، پس برای استفاده از این قابلیت می بایست سیستم عامل نیز این ویژگی را داشته باشد (مانند iOS اپل).
Clover trail:
Clover trail نام تراشه دیگری از اینتل است که برای تبلتهای مبتنی بر ویندوز طراحی شده است. با ورود این تراشه می توان گفت کم کم اینتل نیز وارد عرصه رقابت در بازار جهانی شد، پس از این رویداد تعدادی اسمارت فون و تبلت مجهز به این Soc برپایه معماری x86 وارد بازار شدند که می توان از Asus Fonepad و Samsung ATIV Tab 3 نام برد.
Bay Trail:
اما اینتل تنها در راه هموار کردن چیپست های موبایل قدم برنداشته است ، این کمپانی همچنین تمرکز و انرژی زیادی را صرف بهبود پردازنده های نوت بوک ها و اولترابوک ها کرده است تا بتواند نوت بوک ها و اولترابوک های بیشتری را تحت سیستم عامل اندروید بوسیله پردازنده های اینتل پشتیبانی کند. این حرف به این معنی است که پردازنده های پنتیوم و سلرون اینتل نیز تحت نفوذ معماری Baytrail قرار می گیرند تا پتانسیل عملکرد خود را بالاتر برده و همچنین فاصله موجود بین پردازنده های نوت بوک ها و Soc های موبایل را از کمتر کنند.
پس از Clover trail نوبت به نسل بعدی یعنی Bay trail میرسد، اولین سیستم روی یک چیپی که از هستههای سیلورمونت بهره میبرد، خانوادهی تراشههای Bay Trail است. در کنگره جهانی موبایل بارسلونا اینتل گفته بود که نقشه های بزرگتری برای معماری Clover trail خود دارد و قرار است هسته های Saltwell در معماری Clover trail را با جایگزینی به نام Silvermont بهبود بخشیده و جان تازه ای بدهد . هسته های Silvermont بطور کلی هم قدرت پردازشی را بالاتر برده اند و هم مصرف انرژی را بهینه تر کردهاند و با این اوصاف ما انتظار داریم هسته های پردازشی Silvermont بتوانند بخوبی از پس Cortex A15 برآیند.
بِیترِیل نهایتاً چهار هستهی سیلورمونت را در خود جای میدهد و اینتل برای اولین بار از پردازندهی گرافیکی خودش در چنین تراشههایی استفاده کرده است. در حقیقت به جای پردازندهی گرافیکی طراحی شده توسط کمپانی ایمجینیشن تکنالوجیز، از پردازندهی گرافیکی موجود در سری آیویبریج استفاده میشود. منظورمان همان پردازندههای HD 4000 است که در تراشههای بسیاری از لپتاپها شاهد هستیم.
Merrifield:
در نیمه اول سال 2014 اینتل چیپست Merrifield را معرفی کرد. این مجموعه به پردازنده دو هستهای برپایه معماری Silvermont مجهز شده و در واقع یک نسخه موبایلی از معماری Bay Trail به حساب میآید.
مورد جذاب بعدی در باره Merrifield این است که یک "قطب یکپارچه سنسور" را برای کاربردهای شخصی و حفظ امنیت دارا است که پوشش دهنده تشخیص هویت از روی چشم، اثر انگشت و موارد دیگر است.
کیلروی (Tom Killroy) نایب رییس اجرایی بخش فروش اینتل، در کامپیوتکس گفته که وجود Merrifield به این معنا است که بعد از نسل چیپ های مجتمع Atom (یعنی Bay Trail-T) که در اواخر 2013 برای تبلت ها عرضه شد، نسلی جدید (یعنی Merrifield) برای تلفن های هوشمند پا به عرصه گذاشته که علاوه بر افزایش کارایی، کاهش مصرف چشمگیر و نیز معماری کاملا جدید به همراه قابلیت 4G LTE را نیز ارائه میدهد.
Moorefield :
پلتفرم بعدی اینتل برای لوازم همراه، سیستم-روی-یک-چیپهای خانوادهی Moorefield است. مورفیلد به جای 2 هسته، از 4 هسته استفاده میکند ولیکن توان مصرفی با بهینهسازیهای احتمالی، چندان بالاتر نخواهد بود. قدرت پردازندهی گرافیکی هم به منظور افزایش کارایی تراشههای اینتل، کمی افزایش مییابد. در واقع اینتل هم مثل کوآلکام بزرگ مجبور به افزایش تعداد هستههای پردازشی است تا کارایی تراشههای پرچمدار، در حد رقبای بزرگی مثل A7 اپل با 2 هستهی قدرتمند 64 بیتی و همچنین تگرا کیوان انویدیا که 2 هستهی پردازشی کارآمد و جالب دارد، باشد و رقابت پابرجا بماند.
اینتل در آینده
نکته مهم درباره مسیر آینده SoCهای اینتل، پشتیبانی از پردازش 64 بیتی است. اینتل در اولین گام خود پس از معرفی تراشههای بیتریل و مریفیلد، هستهی لینوکسی اندروید را مورد بررسی قرار داده تا کاری کند که حداقل هستهی لینوکس از هستههای 64 بیتی سیلورمونت پشتیبانی کند. در حقیقت کرنل روی هستههای سیلورمونت به صورت 64 بیتی بوت میشود و کار میکند. اما سایر لایههای نرمافزاری هم باید کمکم از پلتفرم 64 بیتی پشتیبانی کنند و این مدتی زمان میبرد.
توضیح بیشتر اینکه کرنل یا هستهی اصلی اندروید در پایینترین سطح سیستم عامل قرار دارد و ارتباط بین نرمافزار و سختافزار را برقرار میکند. اندروید سیستم عامل پیچیدهای است که کتابخانهها، رانتایمها، فریمورکهای مختلف نرمافزاری و در بالاترین سطح، نرمافزارهای زیادی را در خود جای داده است. بنابراین برای پشتیبانی از پلتفرم 64 بیتی، کارهای زیادی لازم است.
شاید به خاطر مسائل فوق است که گوگل تا این اندازه پشتیبانی از تراشههای 64 بیتی را در اندروید به تعویق انداخته است.
در انتهای سال شاهد عرضه Cherry Trail خواهیم بود که از فناوری ساخت 14 نانومتری استفاده خواهد کرد و دارای نسل تازهای از پردازندههای گرافیکی مجتمع اینتل خواهد بود. همچنین همزمان با عرضه Cherry Trail در گروه محصولات ارزان قیمت، SoFIA خواهد آمد که از هستههای پردازشی بر پایه معماری Silvermont استفاده خواهد کرد.
در ادامه چند نمونه از چیپستهای مطرح و پرکاربرد اینتل اتم را معرفی میکنیم.
چیپست اینتل اتم Z2520: این چیپست از محصولات نسبت قدیمی اینتل است که در سال 2013 معرفی شد. آدرسدهی 32 بیتی، دو هسته 1.2 گیگاهرتزی، پردازندههای گرافیکی نسل پنجم PowerVR و پشتیبانی از رمهای LPDDR2 از مشخصات این چیپ میباشند. تبلتهای ایسوس فونپد 7 و گوشیهای ایسوس زنفون 4، 5 و C از این استفاده کردهاند.
چیپست اینتل اتم Z3745: این محصول در رده چیپهای میانرده قرار دارد که در سه ماهه اول 2014 معرفی شده است. معماری 22 نانومتری با آدرسدهی 64 بیتی حافظه، چهار هسته 1.33 گیگاهرتزی (Burst 1.86GHz)، پردازنده گرافیکی اینتل نسل هفتم و پشتیبانی از رمهای LPDDR3 از مشخصات Z3745 میباشند. این چیپ در محصولات مطرحی مانند ایسوس مموپد 7 و 8 و لنوو یوگا تبلت 2 و 2 پرو بکار گرفته شده است.
چیپست اینتل اتم Z3580: این چیپست که در اواخر 2014 معرفی شده است، یکی از بهترین چیپهای اینتل بکار گرفته شده در دستگاههای اندرویدی میباشد. معماری 22 نانومتری بر اساس x86-64، چهار هسته 2.33 گیگاهرتزی، پردازنده گرافیکی PowerVR G6430 و پشتیبانی از رمهای LPDDR3 از مشخصات Z3580ای میباشد که در دستگاههایی مانند نوکیا N1، دل ونیو 8 و ایسوس زنفون 2 استفاده شده است.
چیپست اینتل اتم Z8700: این تراشه با معماری مختلفی نسبت به مدلهایی که اشاره کردیم در سال 2015 تولید شده است. معماری 14 نانومتری بر پایه x86-64، چهار هسته 1.6 گیگاهرتزی (Burst 2.4GHz)، پردازنده گرافیکی اینتل نسل هشتم با کلاک 200 مگاهرتز و پشتیبانی از رمهای LPDDR3 از مشخصات این سیستم روی تراشه هستند که در مایکروسافت سورفیس 3 بکار گرفته شده است.
این مقاله به مروز زمان کاملتر خواهد شد.
امیدواریم این مقاله برای شما مفید واقع شده باشد.
نظرات خود را با ما در میان بگذارید.